Ander soortige uitdagingen

Engels is voor de meeste collega’s in het noorden een tweede of soms derde taal. Dat is niet erg, het uitleggen kost wat meer tijd en dus geduld, maar het levert soms wel frustraties op als iets verkeert wordt begrepen. Soms levert het ook goede dingen op. Zo heb ik een training timemanagement gegeven, een gebied waar voor de meeste nog een hoop te leren valt. Er zat een oefening bij, waarin ik vroeg of mijn collega’s alle dingen wilde opschrijven wat hen afleid/stoort in hun werk, waardoor zij zich niet aan hun takenlijst konden houden of waardoor zij tijd verspilden. Vervolgens bespraken ze deze problemen in kleine groepjes, waarbij ze gezamenlijk oplossingen bedachten om deze afleidingen te minimaliseren. Aan het eind kwamen we weer bij elkaar en werden de problemen en oplossingen gepresenteerd. Een aantal collega’s had de opdracht niet helemaal begrepen en waren in veel bredere zin al hun frustraties en werkverstoringen gaan opschrijven, inclusief bijbehorende oplossingen. Zo ontstond er een discussie, die blijkbaar heel erg nodig was en ook erg nuttig. Sommige zaken waren wel al een poosje storen voor enkele collega’s, maar het stond nog niet op klappen en omdat ze zelf gezamenlijk oplossingen moesten aandragen, werden alle suggesties heel positief ontvangen. Direct na de training werden er een aantal zaken doorgevoerd, super leuk om te zien. Een voorbeeld ter verduidelijking. Het is hier erg populair om een ringtoon te hebben van een populaire Namibische of internationale popster, die vooral erg hard staat en zo lang mogelijk blijft rinkelen. Als er dus iemand telefoon krijgt of zelfs een sms’je, dan galmt dat door het hele gebouw. Vooral de counselors die met cliënten in gesprek zaten (soms om te vertellen dat iemand HIV-positief is) vonden dit erg storend. Alle decibellen zijn nu gereduceerd tijdens werktijd en telefoons worden zo snel mogelijk opgenomen.

Omdat er nergens procedures zijn in geval van nood, ben ik die voor elke vestiging in deze regio gaan opzetten. Je kent ze wel, het A4-tje dat naast elke deur hangt met wat te doen bij brand, een ernstig ongeluk etc. Kleine klus dacht ik, kan er even tussendoor. Om gemakkelijk te beginnen vraag ik mijn collega’s de telefoon nummers van brandweer, politie etc. Die kennen wij toch ook uit ons hoofd, dus zij vast ook wel:
Antwoord collega 1: Hmmmm, brandweer, die hebben we hier niet, misschien moeten die uit Oshakati komen (95 km verderop!!! met vee op de weg en eeuwenoude taxi’s die niet harder kunnen dan 60 etc.) dat is de regionale hoofdstad en daar hebben ze wel brandweer.
Baukje: Wat als er dan brand is hier?
Collega 1: Tsja, dat gebeurt maar zelden, maar meestal brand alles dan af of helpt de buurt met water gooien…. Als er water is natuurlijk, wat in de droge tijd nogal moeilijk is. En de brandweer komt al helemaal niet in de kleine dorpjes, die ver van de snelweg liggen. Eer dat de bewoners vanaf hun hutjes naar een punt zijn gelopen, waar ze bereik hebben met de telefoon, is het al te laat en vaak zijn die dorpen ook nog onbereikbaar en zelfs onbekend voor de brandweer. Vele dorpjes hebben geen bekende naam en vallen onder een groter dorp/gebied, maar dat is weer zo groot, dat de brandweer moeilijk kan gaan zoeken.
Baukje: Ohhh, oké, maar in een ‘groot’ dorp als dit, is dat toch anders. Wat zou jij doen als je brand had in je huis?
Collega 1: ….. (schouder ophalend)
Collega 2: we hebben sinds ongeveer een half jaar wel iemand bij het gemeentehuis werken hier, die verantwoordelijk is voor de brandweer. Ik bel het gemeentehuis wel even voor het nummer.
Nadat mijn collega gebeld heeft:
Baukje: Weet je ook of de brandweer na werktijd op dit nummer te bereiken is?
Collega 2: nee, dat wisten ze daar niet, dan moet je de brandweer zelf even bellen.

Baukje: Hallo, bel ik met de brandweer?
Persoon 1: Ja, die zit hier in het gebouw, een momentje aub., dan verbind ik u door.
Na enige tijd persoon 2: hallo?
Baukje: Hallo, is dit de brandweer?
Persoon 2: ehhhh, nee…
Baukje: Oh, ik vroeg uw collega net om de brandweer, kunt u mij dan doorverbinden met de juiste persoon?
Persoon 2: Ehhh, ja… wacht… ik vraag het even…
Na weer enige tijd, wat langer wachten dit keer, persoon 3: hallo?
Baukje: Hallo, is dit de brandweer?
Persoon 3: nee, maar hij is er wel, momentje…..
Na enige tijd persoon 4: hallo, kan ik u helpen?
Baukje: Ja, is dit de brandweer?
Persoon 4: ja, heeft u een noodgeval?
Baukje: nou gelukkig niet….., maar wel een vraag.

Even later ga ik op zoek naar de nummers van de ambulance. Eén van de collega’s begint wat te lachen: Baukje, wat een vragen allemaal, zo werkt het hier niet hoor. Alleen als je in de grote dorpen met een hospital woont, heeft het zin om de ambulance te bellen…. soms dan …. maar meestal kun je maar beter zelf snel iemand wegbrengen met de auto, dat is het enige wat echt snel is. Dus staat er nu in elke noodprocedure:
If necessary call an ambulance at 065-
Otherwise bring the patient to the nearest hospital (Engela) with 2 persons, one driving the car and one taking car of the patient.

Er is één noodprocedure wel duidelijk uitgeschreven en helaas hebben we die onlangs moeten toepassen. Alle counselors zijn ook opgeleid tot Rapid Testers en werken om de beurt een week in het laboratorium om alle cliënten door middel van een vingerprik te testen op HIV. Tijdens een management vergadering kwam de collega die die week de tester was ons storen. Of hij even met ons kon overleggen. Tijdens het testen van een cliënt, was er bloed in zijn ogen gespoten en nu blijkt dat de cliënt HIV-positief is… Hij had het bloed direct uit zijn ogen gespoeld, maar de kans op besmetting blijft. Volgens de veiligheidsprocedures moet je tijdens het testen een beschermbril dragen, maar gemakzuchtigheid slaat zelfs in dit soort risicovolle beroepen toe. Dus moest hij direct zelf getest worden door een collega en met zijn uitslag naar het ziekenhuis. Als je al hiv-positief bent, dan is er weinig mogelijk dan de standaard behandeling aangevuld met een gezonde levenswijze. Maar als je op dat moment negatief wordt getest, dan krijg je PEP voorgeschreven. PEP is medicatie die de kans op besmetting met het virus verkleint als je binnen 72 uur na blootstelling begint met de behandeling. Nu zit de desbetreffende collega een half jaar in de stress en voelt hij zich dagelijks niet zo lekker door de bijwerkingen van PEP. Over 6 weken, 3 en 6 maanden moet hij zich weer laten testen, in de hoop dat hij niet besmet is geraakt of de PEP zijn werk heeft gedaan. Wat laksheid niet allemaal teweeg kan brengen. Uiteraard is het incident direct met alle collega’s besproken om nogmaals de procedures aan te scherpen.

Vorige week is de broer van een collega overleden. Ondanks dat het water al aan het zakken is, blijft de situatie in sommige delen gevaarlijk en zijn er nog veel gebieden overstroomt. Haar broer was aan het vissen, zowel voor eigen gebruik als voor de verkoop. Een zelfgebouwd vis attribuut was afgedreven en die wilde hij gaan ophalen. Zoals de meeste kan hij niet zwemmen en dus verdween hij in het water, terwijl zijn vrienden aan de kant machteloos stonden toe te kijken. Omdat ook zij niet kunnen zwemmen, konden ze hem niet redden. Ook de politie kan niet zwemmen en heeft te weinig middelen, dus duurde het ruim een dag voordat het lichaam uit het water gehaald kon worden. Vrijdagavond ben ik met een collega op bezoek gegaan bij de familie om namens de collega’s ons medeleven te tonen. Aangezien de directe familie, buren en vrienden in de rouwperiode bij de getroffen familie blijven slapen, wordt er verwacht van gasten, dat ze wat te eten of te drinken meenemen. Wij nemen dus een tray frisdrank mee. De familie woont in een landelijk gebied zo’n 8 kilometer van het dorp Ondangwa over een zandpad. Dat is dus niet te vinden! Er gaat namelijk niet 1 zandweggetje over de vlakte, maar een stuk of 30. Bij elke huis of geitenhoeder vragen we de weg en regelmatig staat het haaks op wat de vorige persoon aangeeft. Wel weet iedereen dat het niet te bereiken is, vanwege het water, maar mijn collega gaat toch zelf ook daarheen, dus we blijven gewoon proberen. Uiteindelijk komen we een stelletje tegen, die ook naar de familie gaan, dus die nemen we mee in de auto en zij kunnen ons echt de weg wijzen. Ergens vlak voor een enorme watervlakte staan diverse auto’s geparkeerd en waden mensen met spullen op hun hoofd door het water. Het stelletje vertelt dat het huis hier vlak achter ligt en dat wij dus ook door het water moeten. We zijn nu al zover gekomen, dus schoenen uit, broek omhoog en er door heen. Gelukkig neemt een sterke man onze tray op zijn schouders. Op blote voetjes lopen we een stuk door het veld, kruipen we onder prikkeldraad door, waden we door meer water en banen we ons een weg door Mahango en maïs velden om in de schemering eindelijk bij het goede huis aan te komen. Dat noemen ze hier ‘er vlak achter’, maar zo vlakbij was het dus niet. Vele tientallen mensen zitten in een kring op de grond, mannen en vrouwen apart. Een groepje jongeren zingt rouwliederen en beweegt op ritmische manier heen en weer. De dame van het stel wat we hebben meegenomen in de auto begint bij aankomst op het erf hard te jammeren en een voor mij onverstaanbare zin herhaaldelijk te roepen. Mijn collega geeft aan dat het een traditie is. Het gejammer wordt steeds luider en komt zelfs boven het zingende groepje mensen uit. De man loopt zonder te jammeren door, gaat alle rijen mensen langs om ze te groeten om zich vervolgens bij de mannen te voegen. De meeste mannen zitten in een ander gedeelte van de homestead en zorgen voor het vlees en het vuur. De moeder zit in de van stalen platen gebouwde hut van haar overleden zoon op zijn matras op de grond te rouwen. Tot de dag van de begrafenis blijft zij daar zitten en wordt er voor haar gezorgd. Alleen als zij naar het toilet moet is het nodig om zijn hut te verlaten. In kleine groepjes gaan we naar binnen om onze steun te betuigen aan haar. De moeder vertelt dat ze het nieuws pas na ruim een dag hebben gehoord, omdat zij op een boerderij waren, welke nog veel verder afgelegen lag. Wij blijven maar kort, omdat we niet blijven slapen en in het donker weer terug moeten. Op gevoel en met alleen het licht van de maan waden, klimmen en sluipen we onze weg terug naar de auto. Bang voor slangen en ander ongedierte blijven we dicht bij elkaar lopen. Het laatste stuk water is het grootst en het diepst. Van alles beweegt er in het water en het laatste stuk proberen we elkaar er bijna uit te rennen, zo bang hebben we elkaar inmiddels gemaakt. Hard lachend zitten we in de auto met de deur op slot. De terugweg is iets makkelijker, omdat er inmiddels veel bezoek is en we dus de veel bereden sporen over de zandpaden kunnen volgen. Ik zou me nog voor het donker bij 2 andere volunteers melden, om te gaan eten, dus ik sms ze snel dat ik nog om en nabij een uurtje te rijden heb en ze dan meer vertel onder het genot van een biertje… daar ben ik wel aan toe na vandaag!

Dit zijn zomaar 4 verhalen uit een hoop ervaringen rijker de laatste tijd. Heb blijft heel bijzonder en ik voel me echt bevoorrecht dat ik dit allemaal mag meemaken.

De afgelopen tijd heb ik weinig kunnen mailen en dat zal de volgende periode dat ik in het noorden zit weer zo zijn. Dus sorry als ik je mail niet persoonlijk heb beantwoord en dank allemaal voor jullie lieve emails, post en reacties op mijn blog. Het blijft enorm leuk om te lezen!

Liefs Baukje

P.S. Bij de twee vorige berichtjes heb ik inmiddels foto's geplaatst!